Kodomo no hi – Kinderdag in Japan

Op 5 mei is het in Japan Kinderdag - Kodomo no hi. Deze feestelijke dag heeft een eeuwenlange geschiedenis. Kinderen vouwen origami samoerai helmen, om op het hoofd te dragen of om ergens als versiering neer te zetten. In huis worden miniatuur samoerai wapenrustingen opgesteld. Van eind april tot begin mei wapperen overal in Japan windvanen in de vorm van een karper - koibonori. En je kunt een bad met irissen erin nemen. Het feest wordt vooral in familiekring gevierd. Ouders wensen voor hun kinderen geluk en voorspoed. Op Kodomo no hi worden kinderen extra verwend met cadeautjes. Speciaal voor deze dag worden zoete plakkerige cakejes gemaakt.

Oorspronkelijk was het feest alleen voor jongens. De tegenhanger van dit feest, het poppenfeest op 3 maart, was namelijk meer gericht op meisjes. Maar in 1948 is er een nationale feestdag van gemaakt om alle kinderen te eren - Kodomo no hi.

Het uitstallen van een (miniatuur) wapenrusting en helm heeft zijn oorsprong in de krijgscultuur van de samoerai. Deze voorwerpen staan symbool voor bescherming tegen onheil. Ouders wensten en wensen dat hun zonen opgroeien groeien tot sterke en onbevreesde mannen. De Japanse gewoonte om harnassen en helmen uit te stallen, gaat terug tot de 12e eeuw. Toen heette het festival nog Tango no sekku (‘seizoensfestival van de vijfde maand’). In het late voorjaar - vóór het regenseizoen - werden wapenrustingen (yoroi) en helmen (kabuto) buiten gezet om goed te drogen.
 
Kabuto werden vroeger door Japanse strijders gedragen op het slagveld. Later, in de relatief vredige Edo-periode (1603-1867) representeerden luxueuze helmen vooral ook de macht en status van de samoerai – de krijgsadel in feodaal Japan.  
 
In de Edo-periode werden Tango no sekku vieringen extravaganter. Rijke samoerai huishoudens stelden ook miniatuur wapenrustingen en poppen (musha ningyō) met wapenrusting en helmen op. Gewone huishoudens zetten papieren helmen neer. Ook het ophangen van koinobori - windvanen in de vorm van karpers - dateert uit deze periode. Nu zijn vooral miniatuur kabuto en koinobori populair.

De poppen die vooral vroeger tijdens Jongensdag opgesteld werden, stellen vaak Japanse volkshelden voor zoals Shōki en Kintoki. Shōki is een mythische demonenjager die je vaak tegenkomt op oude prenten maar ook in manga strips. Een afbeelding of pop van hem beschermt tegen kwade invloeden en ziekte. Kintoki is eveneens een beschermer van kinderen en hun goede gezondheid. Hij is ook een volksheld vanwege zijn bovenmenselijke kracht. Hij werd opgevoed door een oude vrouw in de bergen, waar hij met een enorme bijl hout hakte en af en toe een aanvallend everzwijn versloeg.

Op Kodomo no hi mogen kashiwa mochi en chimaki niet ontbreken. Kashiwa mochi is een plakkerig cakeje van mochi (gemaakt van rijstmeel) met zoete rode bonenpasta, gewikkeld in een eikenblad. Er wordt gezegd dat eikenbomen (kashiwa) hun blad niet verliezen tot er nieuwe bladeren ontspruiten. Kashiwa mochi wordt daarom in verband gebracht met veel kinderen krijgen, lang leven en geluk. Ook chimaki is standaard populair - een hartige dumpling met kleefrijst - in een iris- of bamboeblad.

Benieuwd naar de smaak van kashiwa mochi, wil je ook zelf wel eens een karper windvaan maken, of naar een spannend verhaal luisteren over een jongen die uit een perzik werd geboren en onverschrokken tegen monsters vocht? Kom dan in de Meivakantie naar het Wereldmuseum in Leiden, Amsterdam of Rotterdam.